Συνέντευξη στον Χρήστο Κρανιώτη, στο www.kristboni.gr

Η συνέντευξη στον Χρήστο Κρανιώτη για τα Ημερολόγια. Τον ευχαριστώ για το όμορφο σχόλιό του και τις ουσιαστικές ερωτήσεις του, που μου άφησαν το περιθώριο να χωρέσω πολλά στις απαντήσεις μου...

 

Συνέντευξη με τη Χαρά Ανδρεΐδου

Πρόσωπα

Πέμπτη, 16 Μάιος 2013 15:19 Συντάχθηκε απο τον/την Χρήστος Κρανιώτης

Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου "Ημερολόγια διαδρομών" βρήκαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τη Θεσσαλονικιά δημιουργό του Χαρά Ανδρεΐδου.


Οι Εκδόσεις Ψυχογιός για ακόμη μια φορά εμπιστεύονται τη γραφή μιας νέας γυναίκας, παιδαγωγού απ' τη Θεσσαλονίκη, με μακρά πορεία στην εκπαίδευση και αρκετά χρόνια διαμονής στο εξωτερικό. Με όλες αυτές τις εικόνες κατα νου δημιούργησε ένα βιβλίο που ταιριάζει σε όλους όσοι έχουν ερωτευτεί πολύ, έχουν αφεθεί στη δύναμη της φιλίας και ορισμένες φορές έχουν "παντρέψει" αυτά τα δυο συνισθήματα. Άλλωστε είναι γνωστό πως μια φιλία έχει σαν απαραίτητο στοιχείο τον ερωτισμό. Με αφορμή αυτό το βασικό θεματικό πυρήνα, μιλάμε μαζί της και η συζήτηση εκτείνεται και σε πολλούς ακόμη τομείς.
Θα λέγαμε πως το βιβλίο περιγράφει μια κλασσική καθημερινή σκηνή μετακίνησης που ζουν πολλοί εκπαιδευτικοί στις μέρες μας. Είναι η ταύτιση με ένα καθημερινό γεγονός σημαντικό εργαλείο ώστε να έρθει ο αναγνώστης "κοντά" με το κείμενο;
Πιστεύω πως ο κάθε αναγνώστης λειτουργεί με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά, ανάλογα με το πλαίσιο μέσα στο οποίο βρίσκεται κάθε στιγμή. Επομένως υπάρχουν άπειροι τρόποι για να πλησιάσει κάποιος ένα κείμενο και να νιώσει κοντά του. Η ταύτιση με ένα καθημερινό γεγονός, που μπορεί να συμβαίνει στον ίδιο ή σε κάποιον από το ευρύτερο περιβάλλον του είναι αναμφίβολα ένας σίγουρος δρόμος. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι και ο μοναδικός.

Οι ήρωες αποκτούν μια συνωμοτική σχέση εξάρτησης που φοβούνται πως οι "απ' έξω" δε θα την καταλάβουν. Πόσο εύκολο είναι στη δύσκολη καθημερινότητα που βιώνουμε να δημιουργήσουμε τόσο δυνατές φιλίες;
Μια φιλική σχέση, όπως κάθε σχέση ανάμεσα σε ανθρώπους, είναι ένας μικρόκοσμος με δικούς τους κώδικες και κανόνες, οι οποίοι ορίζονται από αυτούς που συμμετέχουν στη σχέση, από τις ανάγκες τους, τις αλήθειές τους, τις αντοχές τους, και εξελίσσεται συνεχώς με μια δική της δυναμική. Όλα αυτά είναι πράγματι μη κατανοητά για τους "απ’ έξω", για τους ξένους. Αποκτούν νόημα και υπόσταση μόνο μέσα στο πλαίσιο της κλειστής ομάδας που τα δημιούργησε και τα αποδέχθηκε. Οπότε, ναι, οι "απ’ έξω" δεν καταλαβαίνουν μια τέτοια σχέση. Όσο για τη δύσκολη καθημερινότητα, επιβάλει μάλλον παρά αποτρέπει τέτοιες δυνατές σχέσεις.  Είναι η διέξοδος, η ανακούφιση και η λύτρωσή μας…

Μέσα από την ανάγνωση του βιβλίου "Ημερολόγια διαδρομών" γεννήθηκε πολλές φορές το ερώτημα αν πρόκειται για φιλία άντρα με γυναίκες ή αν το ερωτικό κομμάτι είναι εκείνο που οδηγεί τη μεταξύ τους σχέση. Πόσο κοντινά θεωρείτε αυτά τα δύο συναισθήματα έρωτα και φιλίας;
Ένας γάλλος συγγραφέας, ο Paul Geraldy, έχει γράψει πως «υπάρχει περισσότερος έρωτας μέσα στη φιλία παρά φιλία μέσα στον έρωτα». Και ο ήρωάς μου, ο Γιάννης, σε κάποιο σημείο του βιβλίου, λέει: «Δεν υπάρχουν στεγανά ανάμεσα σε δυο ανθρώπους που αγαπιούνται. Και η αγάπη δεν περιορίζεται μόνο ανάμεσα σε δυο εραστές. Και γιατί δυο εραστές πρέπει να είναι και φίλοι ενώ δυο φίλοι δεν επιτρέπεται να είναι και εραστές;».
Αν στη θέση του Γιάννη ήταν μια ακόμη γυναίκα ή αν στη θέση των τριών γυναικών ήταν τρεις άντρες, θα μπορούσατε να γράψετε ακριβώς το ίδιο βιβλίο κι αν ναι/όχι γιατί;
Φυσικά. Το ζητούμενο, ο στόχος, είναι να παρατηρήσω, να εξερευνήσω, να αναλύσω και να τα καταγράψω τον ψυχισμό και τον τρόπο που εκδηλώνεται αυτός ο ψυχισμός σε διαφορετικούς ανθρώπους μέσα σε διαφορετικά κάθε φορά πλαίσια. Θα με ενδιέφερε δυνητικά να γράψω για τον κάθε ένα άνθρωπο του πλανήτη ξεχωριστά, αλλά μάλλον μια ζωή δεν φτάνει.
Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που δε γίνεται να λείψουν από τα βιβλία σας, όχι από συγγραφικής απόψεως αλλά λόγω προσωπικότητας;
Η εξερεύνηση, η ανάλυση, η προσπάθεια κατανόησης, η αποδοχή της διαφορετικής από τη δική μου αλήθειας.  Και η πεποίθηση πως εμείς ερμηνεύουμε τα γεγονότα, εμείς τους δίνουμε κάθε φορά χρώμα και χροιά.
Το θετικό φινάλε είναι προσωπική ανάγκη περισσότερο ή συμβαδίζει με την ανάγκη του αναγνωστικού κοινού για μια αισιόδοξη νότα;
Στα βιβλία μου είναι μάλλον σαφές πως δυσκολεύομαι να δώσω ένα ξεκάθαρο φινάλε. Φτάνω την πλοκή ως ένα σημείο κι από κει και ύστερα αφήνω τον αναγνώστη να ερμηνεύσει τα γεγονότα, ανάλογα με τις δικές του ανάγκες και αντοχές. Το τέλος των Ημερολογίων μπορεί να – και έχει ήδη - θεωρηθεί θετικό, αρνητικό, μελαγχολικό, αισιόδοξο, γλυκόπικρο.  Για μένα ήταν απλώς αναπόφευκτο, αν ήθελα να είμαι συνεπής προς τους ήρωές μου.

Όταν γράφετε έχετε τους αναγνώστες κατά νου, τον εαυτό σας, οικεία πρόσωπα ή λειτουργείτε εμπειρικά και βάση ενστίκτου;
Ξεκινάω να γράψω ένα βιβλίο ξέροντας ποια κατάσταση θέλω να περιγράψω και ποιους τύπους ανθρώπων θέλω να παρουσιάσω. Δεν έχω κανέναν συγκεκριμένο στο μυαλό μου, η πραγματικότητα γύρω μου μού προσφέρει απλώς σπίθες, εγώ ανάβω τη φωτιά. Θέλω κάθε φορά να καταθέσω τον προβληματισμό μου για τη συγκεκριμένη κατάσταση και να την παρουσιάσω από όσο το δυνατόν περισσότερες οπτικές γωνίες μπορώ, εκφράζοντας όσο περισσότερους μπορώ από τους εαυτούς μου μέσα μου. Ο κάθε ήρωάς μου είναι η έκφραση ενός εαυτού μου. Τους δημιουργώ, τους δίνω σάρκα και οστά, φωνή, υπόσταση, και τους αφήνω να συνδιαλέγονται μεταξύ τους σε έναν αέναο διάλογο. Έτσι κατορθώνω και διαχειρίζομαι όλα αυτά που χορεύουν συνεχώς μέσα μου.
Υποστηρίζετε πως ο δικός σας τρόπος έκφρασης είναι το γράψιμο, δεδομένου ότι η ολοκλήρωση ενός βιβλίου χρειάζεται μεγάλη πειθαρχία και μέθοδο, εγκλωβίζει αυτή την έκφραση κι αν όχι πως το επιτυγχάνετε;
Είμαι ακόμα νεοφώτιστη στο χώρο της συγγραφής και έχω την ορμή της νεοφώτιστης.  Η συγγραφή ενός βιβλίου χρειάζεται πειθαρχία, περισσότερο για να δαμάσεις τις φωνές μέσα σου και να περιορίσεις τα άπειρα πράγματα τα οποία θέλεις να χωρέσεις μέσα σε ένα και μόνο βιβλίο. Τουλάχιστον αυτό ισχύει για μένα. Είναι όμως μια διαδικασία τόσο ανακουφιστική, γοητευτική και λυτρωτική που σε καλεί συνεχώς κοντά της και σε κρατάει κοντά της. Για μένα τόσο η συγγραφή ενός βιβλίου όσο και η μετέπειτα επικοινωνία και το μοίρασμα με τους αναγνώστες είναι από τις πιο μαγευτικές διαδικασίες που έχω ζήσει στη ζωή μου.
Ως εκπαιδευτικός σας έχει γεννηθεί η ιδέα να γράψετε ένα βιβλίο για παιδιά;
Ομολογώ πως όχι. Κανείς όμως δεν ξέρει τι θα μας φέρει ο χρόνος…
Η ζωή στη Θεσσαλονίκη ποια πλεονεκτήματα και ποια μειονεκτήματα παρουσιάζει σε σχέση με άλλες πόλεις που σπουδάσατε ή εργαστήκατε;
Είχα την τύχη να ζήσω για κάποια χρόνια στην Αυστρία, στη Βιέννη και στο Salzburg, και να εργαστώ για ένα διάστημα στις Βρυξέλλες. Επίσης έχω επισκεφθεί τις περισσότερες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, αλλά και κάποιες πόλεις της κοντινής Ανατολής και της Αφρικής.  Η Θεσσαλονίκη δεν έχει σε καμία περίπτωση την παραμυθένια ομορφιά του Salzburg, αλλά ούτε και τον απρόσωπο ρυθμό των Βρυξελλών. Δεν κουβαλάει τον συντηρητισμό μιας αφρικανικής πόλης αλλά ούτε και τον ανανεωτικό αέρα μιας κοσμοπολίτικης ευρωπαϊκής πρωτεύουσας. Την αγαπάω, γιατί είναι η πόλη μου, γιατί εδώ βρίσκονται οι περισσότεροι άνθρωποί μου. Αλλά θα μπορούσα κάλλιστα να ζήσω σε μια άλλη πόλη, αρκεί να τη διάλεγα εγώ και να μην μου επιβαλλόταν έξωθεν.