Κυριακή 14 Απριλίου 2013

Από την παρουσίαση των Ημερολογίων στο Public...
Και ο επίλογος από όσα μοιράστηκα μαζί σας στην παρουσίαση του βιβλίου, αφιερωμένος σε όλους τους αναγνώστες μου:
"... Θέλω να ευχαριστήσω όλους όσους διαβάσατε ή θα διαβάσετε το βιβλίο μου. Ξέρω ότι το να διαβάσεις ένα βιβλίο είναι μια πράξη παραχώρησης, ένα άνοιγμα του εαυτού μας προς κάποιον άλλο. Μπορεί ένα βιβλίο να σου αρέσει ή να μην σου αρέσει, να δεχτείς την αλήθειά του ή να την απορρίψεις. Τη στιγμή όμως που το διαλέγεις, που το παίρνεις στα χέρια σου και αποφασίζεις να το διαβάσεις, αποφασίζεις να του παραχωρήσεις ένα κομμάτι από τον χρόνο σου, από τη σκέψη σου, από την ενέργειά σου, από όλα αυτά τα τόσο πολύτιμα στον καθένα μας... Κάθε φορά που κάποιος από σας κάνει αυτήν την παραχώρηση στο βιβλίο μου, στα βιβλία μου τώρα πια, νιώθω ότι την κάνει σε μένα την ίδια. Ότι μου ανοίγει χώρο στον χώρο του και χρόνο στον χρόνο του και με καλεί να περάσω μέσα, να μου προσφέρει την προσοχή του, τη σκέψη του, τα συναισθήματά του. Είναι μια πράξη απέραντης ευγένειας και γενναιοδωρίας από κείνον προς εμένα, από εσάς προς εμένα, και θέλω να σας πω ότι τη νιώθω, την καταλαβαίνω, δεν την αφήνω να προσπεράσει, την αδράχνω και την ζω. Κι αυτή με γεμίζει ενέργεια, θετικά συναισθήματα, και ορμή, γι να συνεχίσω, να γράψω το επόμενο βιβλίο μου, να σας το παρουσιάσω, να κερδίσω ακόμα μια φορά την προσοχή σας, την εύνοιά σας και τη θετική σας αύρα. Είναι μια διαδικασία μαγική, μαγευτική, λυτρωτική και σας ευχαριστώ γι’ αυτήν…"
  1. Η πρώτη παρουσίαση για τα Ημερολόγια διαδρομών έγινε την Τρίτη 9 Απριλίου, στις 7 το απόγευμα στο Public.Για μένα ήταν μια βραδιά μαγική, όπως όλες οι παρουσιάσεις βιβλίων μου. Μαγική γιατί ήταν τόσο έντονη η θετική αύρα των ανθρώπων που συγκεντρώθηκαν εκεί, που σχεδόν μπορούσες να την πιάσεις, όχι μόνο να τη νιώσεις. Άνθρωποι από όλες τις διαδρομές που έχω κάνει μέχρι τώρα στη ζωή μου, ήρθαν εκεί για να γιορτάσουν μαζί μου τη χαρά μου. Τους στέλνω την αγάπη μου κι ένα ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου. Την αγάπη μου και τις ευχαριστίες μου στέλνω επίσης στη φίλη, τη συγγραφέα Σοφία Βόικου, που παρουσίασε το βιβλίο με τόση ευαισθησία, όπως και στη φίλη, την ηθοποιό Βασιλική Τζάμου, που με την ερμηνεία της έδωσε ακόμα μια φορά μια άλλη διάσταση στο κείμενό μου. Θέλω επίσης να ευχαριστήσω τους ανθρώπους του Public που φιλοξένησαν αυτήν την εκδήλωση, και ιδιαίτερα τη Χριστίνα Μαστρογεωργοπούλου, την υπεύθυνη του τμήματος ελληνικής λογοτεχνίας. Τις ευχαριστίες μου και την αγάπη μου και στις Εκδόσεις Ψυχογιός και όλους τους ανθρώπους που εργάζονται εκεί, γι αυτήν την ευκαιρία που μου πρόσφεραν, γι αυτήν την ανέλπιστη περιπέτεια που μ' έριξαν μέσα της και ταξιδεύω με απίστευτη ευχαρίστηση...
    Στο επανειδείν....

Παρασκευή 5 Απριλίου 2013

Η κριτική του Πάνου Τουρλή που δημοσιεύθηκε στο www.captainbook. gr στις 3.4.2013

Ημερολόγια διαδρομών - της Χαράς Ανδρεΐδου
Θεσσαλονίκη-Κιλκίς. Τριες γυναίκες, ένας άντρας. Πόσο πολύ θα αφήσουν τον άντρα να μπει στις ζωές τους; Με ποιο σκοπό; Γιατί; Ο άντρας θα τις εκμεταλλευτεί ή θα τις αγαπήσει; Ποια μορφή μπορεί να πάρει η φιλία ανάμεσα σε έναν άντρα και σε μια γυναίκα; Πόσο θα επηρεάσουν οι αποφάσεις τους τη δομή και τη συνοχή της ομάδας; Ένα διαφορετικό γυναικείο μυθιστόρημα.
SPOILERS
Εξαιρετικά καλογραμμένο, απόλυτα γυναικείο (προσοχή, όχι γυναικουλίστικο), ένα λογοτεχνικό ταξίδι στις καρδιές και στις ψυχές τριών γυναικών. Κι όμως κάτι με χάλασε. Το γεγονός ότι ο Γιάννης σταδιακά γνώρισε ερωτικά και τις τρεις γυναίκες. Και ότι και οι τρεις γυναίκες ερωτεύτηκαν σιγά σιγά τον Γιάννη, ερωτεύτηκαν το χαμόγελό του, τη διπλωματία του, την ανόθευτη αγάπη για όλες τους, την άνεσή του μαζί τους. Αυτή η εξέλιξη δε μου άρεσε καθόλου. Είναι όμως ντυμένη ωραία, με σοβαρά και αληθινά, γήινα χρώματα και αυτό αποκαλείται μαγεία στο γραπτό κείμενο: να σου λέω υπερβολικά ή παρατραβηγμένα πράγματα ή μάλλον πράγματα που δε ζεις καθημερινά και να σε παρασύρω στον κόσμο όπου αυτά γίνονται.
Το γράψιμο όπως ανέφερα ήδη είναι πολύ καλό, με πλήθος καλολογικών στοιχείων και παρομοιώσεων και μεταφορών κλπ. κλπ. Μου άρεσε ο τρόπος που χειρίστηκε η συγγραφέας μια ιστορία που θα μπορούσε να γίνει πολύ βαρετή ως προς το περιβάλλον που διαδραματίζεται, ένα αυτοκίνητο και οι καθημερινές διαδρομές που κάνουν τέσσερις δάσκαλοι από τη Θεσσαλονίκη σε χωριά του Κιλκίς για να διδάξουν και πίσω, εναλλάξ ο καθένας με το αυτοκίνητό του.
Κι όμως η ιστορία κλιμακώνεται, έστω και μέσα σε αυτόν τον κλειστό χώρο, γνωρίζουμε τις τρεις γυναίκες και τον άντρα της παρέας, μπαίνουμε στην καθημερινότητά τους, στη μοναξιά τους, στα διλήμματά τους, στις απορίες τους, στην ανάγκη για επικοινωνία και φιλία. Ίσως η κατάσταση να ξεφεύγει από τον μέσο όρο, όμως το μήνυμα που περνάει η συγγραφέας είναι ολοκάθαρο: η φιλία ανάμεσα σε έναν άντρα και σε μια γυναίκα παίρνει κάθε μορφή, αρκεί να τη θέλουν και οι δύο και να μην πληγώνει κανέναν από τους δύο.
Αυτός ο χειρισμός των πραγμάτων και των χαρακτήρων, μαζί και το λυρικό γράψιμο, είναι που με κράτησαν, γιατί κάλλιστα στο βιβλίο θα μπορούσαν να πιαστούν μαλλί με μαλλί οι ηρωίδες, να κακιώσουν η μία με την άλλη, να γίνει το βιβλίο μύλος. Κι όμως, χωρίς ίχνος κακίας, έριδας, εγωισμού, ο Γιάννης περνά διαδοχικά από τη μία γυναίκα στην άλλη, χωρίς να μας δείχνει τα πραγματικά του χρώματα. Δεν κατάλαβα γιατί πήγε και με τις τριες τους. Σίγουρα δεν κινήθηκε από ιδιοτέλεια ή αντρική υπεροψία. Σπάνια χαρίσματα σε έναν άντρα και το δέχτηκαν και οι τρεις γυναίκες.
Στο τέλος της σχολικής χρονιάς οι ισορροπίες επανέρχονται, ο Γιάννης μετατίθεται αλλού και οι γυναίκες κλείνουν με στοργή και αγάπη τις όμορφες στιγμές τους και προχωράνε πιο δυνατές, πιο ώριμες, πιο διαφορετικές στην απαιτητική ζωή τους.
Διαβάστε παρακάτω τι όμορφα λόγια χρησιμοποιεί η συγγραφέας και θα καταλάβετε γιατί παρασύρθηκα από αυτήν την
ιστορία.
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
(μεταξύ άλλων άψογων ενάρξεων για κάθε κεφάλαιο, όπου η φύση περιγράφεται πάντα διαφορετικά και πάντα καλογραμμένα)
\"Στην Ελλάδα ο μήνας του φθινοπώρου είναι ο Νοέμβριος κι όλα αυτά που λένε στα βιβλία και μαθαίνουν στα σχολεία, ότι τον Οκτώβριο κιτρινίζουν και πέφτουν τα φύλλα, ότι τον Οκτώβριο έρχονται τα πρωτοβρόχια, φεύγουν τα αποδημητικά πουλιά, οργώνουν και σπέρνουν τα χωράφια οι γεωργοί, είναι λάθος υπολογισμοί...Ο Νοέμβριος φέρνει το καθαρόαιμο φθινόπωρο, με τους μπουκωμένους ουρανούς του, με τη μυρωδιά από το ανασκαλεμένο χώμα στα οργωμένα χωράφια, με τα δένδρα να επιδίδονται σε ένα χρωματικό όργιο, σε μια παλέτα που κυμαίνεται από το χρυσαφί κίτρινο του πεπονιού ως το πικρό κόκκινο της σκουριάς, με τα φύλλα τους ακόμη πάνω στα κλαδιά, να αναδεύονται σε κάθε φύσημα του αγέρα και να αλλάζουν αποχρώσεις καθώς δείχνουν πότε τη μια και πότε την άλλη πλευρά τους. Ο Νοέμβριος με τις αλυσίδες των πουλιών πάνω στα σύρματα της ΔΕΗ, έτοιμα για το μεγάλο ταξίδι, να περιμένουν υπομονετικά το πρώτο σύνθημα. Με τη βροχή σε όλες τις εκδοχές της: αριστοκρατικό ψιλόβροχο, λεπτεπίλεπτο, νωχελικό, βίαιη καταιγίδα, με χοντρές σταγόνες που μαστιγώνουν τις επιφάνειες, επικουρούμενες από την οργή του αέρα, επίμονη βροχή που χαρακώνει τον ορίζοντα με συγκεκριμένο ρυθμό, με συγκεκριμένη κατεύθυνση, σα στρατιωιτική παρέλαση\" (σελ. 51-52).
\"Μια φιλία είναι μια σχέση ζεστή, μαλακή, οικεία, μια σχέση γεμάτη εμπιστοσύνη, που σε στηρίζει, που σου δείχνει το δρόμο της επαφής μ' έναν άλλον άνθρωπο, για να τον πλησιάζεις, να του μιλάς, να ξαλαφρώνεις από τα βάρη σου, να τον βοηθάς να ξαλαφρώσει κι αυτός από τα δικά του. Ο φίλος είναι αρωγός, βοηθός, χορηγός, σε στηρίζει, σε συνδράμει, συμπορεύεται μαζί σου, σου χαρίζει αυτό που έχεις ανάγκη. Δυο μάτια να σε βλέπουν και δυο αυτιά να σε ακούν, την πίστη του σε σένα, το χέρι του για να σε τραβήξει, να μη βουλιάξεις στη σιωπή και την αφάνεια\" (σελ. 73).
\"Κανένας δεν ξέρει πώς ξημερώνει μια μέρα, με ποιους τρόπους μπορεί να εξελιχθεί, πώς θα ερμηνεύσει το παρελθόν μας, τι θα φέρει στο μέλλον μας. Πώς θα σταθεί απέναντι στο παρόν μας...είχε γράψει ο Ησίοδος χιλιάδες χρόνια πριν...άλλοτε η μέρα είναι μάνα κι άλλοτε μητριά\" (σελ. 218).
Πάνος Τουρλής

Πέμπτη 4 Απριλίου 2013


Μια οξυδερκής και δημιουργική κριτική για τα "Ημερολόγια διαδρομών" από την πολυδιαβασμένη συγγραφέα Πασχαλία Τραυλού.

Ημερολόγια διαδρομών
Τα ημερολόγια διαδρομών είναι η τοιχογραφία των ψυχισμών και των σχέσεων που διαμορφώνονται δύσκολα σήμερα στις ανθρώπινες κοινωνίες. Η λέξη και μόνο ημερολόγιο εγκλείει μέσα της την έννοια της ανατροπής, του απρόβλεπτου, του ανεξέλεγκτου, του αιφνίδιου, ενώ η έννοια της διαδρομής, πέρα από την καθορισμένη χιλιομετρική απόσταση που καθημερινά διανύουν οι ήρωες της Χαράς Ανδρεΐδου, παραπέμπει και στις διαδρομές αυτογνωσίας που πραγματοποιεί κάθε άνθρωπος στη ζωή του.
Η συγγραφέας σε αυτό το βιβλίο της είναι ιδιαίτερα ευρηματική. Οργανώνει ένα ευφυές τέχνασμα για να φέρει τέσσερις άγνωστους ανθρώπους ουσιαστικά κοντά, ψυχή τε και σώματι, βάζοντάς τους να διανύουν καθημερινά μαζί, μέσα στο ίδιο αυτοκίνητο μια συγκεκριμένη απόσταση με προορισμό το χώρο εργασίας τους. Τρεις γυναίκες και ένας άνδρας έρχονται κοντά και δοκιμάζουν τις αξίες τους, ανακαλύπτουν τα κρυμμένα κομμάτια του εαυτού τους και τις αλήθειες τους, αντιμέτωποι με σιωπές που παλεύουν να καλύψουν την απολεσθείσα τους ευτυχία στους «έξω», στους άλλους που είναι ξένοι, περαστικοί, συνεπιβάτες απλώς. Ώσπου αυτοί οι ξένοι γίνονται καλοδεχούμενοι εισβολείς και εξελίσσονται σε σωτήρες. Γίνονται φίλοι και έχουν τη δύναμη να ξορκίσουν τους δαίμονες. Η δύναμη της φιλίας και ουσιαστικότερα η δύναμη της ανθρώπινης επαφής, ως γιατρικό και ως ξόρκι για κάθε ανθρώπινη τραγωδία εξυμνείται σ’ αυτό το βιβλίο.
Τα σώματα αγγίζονται, εκλύουν τα συναισθήματά τους σαν ακριβά αρώματα εκεί μέσα και αυτά τα συναισθήματα που έρχονται στο φως πριν από τις σκέψεις, πριν από τις λέξεις, φτιάχνουν το χαρμάνι της ανθρώπινης ψυχής μέσα στο αυτοκίνητο και οδηγούν τα τέσσερα πρόσωπα που καθένα σηκώνει τον προσωπικό του σταυρό, να γνωριστούν μεταξύ τους επί της ουσίας.
Ο γραμματικός χρόνος είναι κυρίως ο ενεστώτας. Η Χαρά Ανδρεΐδου παραμένει γαντζωμένη στην υπόσταση ενός χρόνου που βρίσκεται πάντα εν ισχύ, θυμίζοντας πως ο χρόνος που έχει σημασία είναι μόνο το παρόν. Αυτό σμιλεύει την ψυχή, αυτό μετουσιώνεται πάντα σε ανάμνηση, αυτό γίνεται όνειρο για το μέλλον. Παντού και πάντα, μετράει το παρόν.
Τα ημερολόγια διαδρομών είναι στην ουσία ημερολόγια ψυχικών κραδασμών που υπομένουν οι ήρωες στην καθημερινή τους πορεία προς την αυτογνωσία.
Σημαντικά κοινωνικά προβλήματα διεκδικούν μια θέση στο γραπτό της Χαράς Ανδρεΐδου, όπως είναι η ανεκπλήρωτη ανάγκη της μητρότητας και οι πιέσεις, εσωτερικές και εξωτερικές που δέχεται ακόμη και σήμερα η γυναίκα που αδυνατεί να τεκνοποιήσει, υπομένοντας κάποιες μεταλλαγμένες προκαταλήψεις περασμένων εποχών, οι σιωπές που προηγούνται της ρήξης στο γάμο, και φυσικά ο έρωτας, εκείνη η αύρα που απλώνεται και τους τυλίγει όλους παίρνοντας άλλο σχήμα στη σκέψη και στις αισθήσεις καθενός.
«Η αγάπη έχει ένα ελαστικό τρόπο να βλέπει τα πράγματα, σαν ομπρέλα που απλώνει και απλώνει και μπορεί να τα χωρέσει όλα από κάτω της, φυσικά, αβίαστα, χωρίς περιττούς προβληματισμούς», αναφέρει γλαφυρά και ανεπιτήδευτα συγχρόνως, κάνοντας τον αναγνώστη να «χωρέσει» ο ίδιος πρώτα μες στο σώμα και στην ψυχή του, να αγαπηθεί με τον εαυτό του, να βγει απ’ το κουκούλι του και ν’ ανακαλύψει τα φτερά που έως πρότινος μένουν τυλιγμένα μέσα στους φόβους του, για να μπορέσει να πετάξει και να ακουμπήσει στα προβλήματα και στην ψυχή των άλλων.
Καλογραμμένο, λιτό, με δωρική ακρίβεια, φιλοσοφημένο. Με ήρωες οικείους και συνάμα τοποθετημένους σ’ ένα απόλυτο βάθρο για να μπορεί ο αναγνώστης να τους παρατηρεί καθαρά. Πρόσωπα καθημερινά, αντιήρωες, και συνάμα πρόσωπα τραγικά με το τραγικό στοιχείο δοσμένο με ένα κρυστάλλινο τρόπο. Ένα βιβλίο καλογραμμένο, που ακολουθεί το χρυσό κανόνα της λιτότητας, του μέτρου και της αρμονικής αποτύπωσης των ιδεών, ένα βιβλίο-κεντρί για τη σημασία των μικρών καθημερινών πραγμάτων και της αλήθειας που λέγεται αγάπη.
Διαβάστε το.
Πασχαλία Τραυλού
Συγγραφέας

Παρουσίαση του βιβλίου "Ημερολόγια διαδρομών" στο Public

Η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου μου. Θα χαρώ να μοιραστώ μαζί σας αυτές τις στιγμές...